Fandiño Martínez, Antonio Bieito

Antonio Benito Fandiño Martínez naceu en Santa María do Camiño de Santiago en 1779, no seo dunha familia afidalgada. Pouco máis sabemos da súa vida: casou en 1802 e tivo un fillo e 1804 e que, segundo informa Xosé Ramón Barreiro, o descontento das autoridades pola súa actuación no cargo de represor do bandoleirismo, que lle fora encomendada en 1809, levou a Fandiño á cadea en 1810. Comezaba así unha serie de encarceramentos que durou toda a súa vida. Posto en liberdade en 1814, volta a ser encadeado por unha nova denuncia dun cóengo, e liberado en 1815.
Nos períodos de liberdade de imprensa, Fandiño colaboraba nos xornais de ideoloxía liberal, en moitas ocasións con ataques contra os xuíces, os representantes da Igrexa e o poder en xeral. En 1820 comeza a publicación de El Heráclito Español y Demócrito Gallego, publicación escrita por el propio que lle reportaría outra chea de denuncias, polo que en 1823 volta a ingresar no cárcere. En 1831 ditan sentencia condenándoo aos presidios de África. En 1832 fai testamento no cárcere da Coruña, e esta é a última noticia que, de momento, temos del.
Nunha das súas permanencias no cárcere, en 1812, compuxo A Casamenteira, que pasará a formar parte da historia da nosa literatura por ser a primeira peza dramática do século XIX que conservamos. O resto da súa produción en galego é un conxunto de tres composicións incluídas en Villancico que en la Nochebuena de 1812 cantaron los presos de la cárcel pública de Santiago, e a carta Respuesta a T. C. M. B. articulista en el "Observador Constitucional" de esta ciudad del viernes 26 del corriente, escrita en xullo de 1820.